Sanırım çocukken en çok duyduğum cümlelerden biriydi. Kızgınlığımın ve sinirimin en çok kendime zarar verdiği.. İlkokul yıllığımda benim için “onu okul koridorlarında ama bu haksızlık değil mi?! diye dolaşıp kendi ile direkt alakalı olmayan konularda itiraz ederken bulabilirsiniz.” demiş arkadaşlarım. Ne çok kızdım, üzüldüm ve mücadele ettim.. Bir de yıllarca bu özelliğimi törpülemeye çalıştım.
Ama ancak bu yaşımda keskin sirkenin kendine zararlı olmakla beraber çevresine ne büyük faydalar sağladığını anlıyorum. Keskin olmaktan eskisi kadar korkmuyorum.
Sirke aslen öyle bir oluşum ki alkolün kendini koruyabilmek için dönüştüğü asetik asit sayesinde dünyanın en iyi antimikrobiyali haline (alkolden çok daha fazla) geliyormuş. Ev temizliğinden insanın vücudunun temizliğine kadar -nasıl olduğunu anlayamasam da- kendisi asidik olmasına rağmen kanın pH seviyesini yükseltmesi gibi etkileri varmış sirkenin. Tabii bunlar benim direkt alanım değil.
Benim alanımda ise sirke hem birçok sosun bazında var, hem et çürütmede müthiş işe yarayor, hem diğer saklanması gereken malzemelerde, turşudan ketçaba hatta süt kesmeye kadar pek çok işe yarıyor. Tadı oluşturan acı, ekşi, tatlı, tuzlu, ekşiliği de alttan ve rahatsız etmeden vermekte müthiş yardımcı.
EVİNDE SİRKE YAPMAYAN KALMASIN!: Sirke tarifi
Sirke tarifi çok ama çok kolay. Üzüm, elma, vişne, şeftali hangisi olursa fark etmez, güzelce yıkayın. İçinde küflü olan varsa ayırın. Bir kavanoza yerleştirin, hafif bastırın, üzerini geçecek kadar su koyun. Varsa 1 çay bardağı organik sirke ekleyin, yoksa hiçbir şey eklemeseniz de en geç 2 ay gibi bir sürede sirkeniz oluşacaktır. Sirke süreci hızlandırır.
Kavanozununun üzerine bir tülbent gerip bağlayın. Bu sirke sineklerinin tepeden mayalamasını sağlayacak ama sirkenizin bozulmasını engelleyecektir. Karanlık ama oda sıcaklığında bir yerde bekletin.
Farklı sirke tipleri
Meyve Sirkesi
Sirke neredeyse tüm meyvelerden yapılabilir. Yukarıda bahsettiğim yöntem temel yöntem ama aromanın meyve lezzetinde olması için hazır sirkeyi alıp meyve ve biraz şekerle beraber kaynatıp (yaklaşık 15 dakika) ardından süzebilirsiniz.
Ot Sirkeleri
Nane, kişniş, fesleğen gibi kokusu ve tadı olan güzel otlardan da sirke yapmak mümkün. Hatta ben röşti gibi tavada patates yaptığımda hazırladığım nane sirkesinden üstüne döküp yemeği çok severim.
Bunun için diyelim ki yarım litre sirkeyi kaynatın ve ardından ezip lezzetini çıkardığınız veya mutfak doğrayıcından geçirdiğiniz otları içine atıp altını kapatın. Mesela yarım bağ nane. Sterilize ettiğiniz şişeye koyun tercihen 3 gün sonra tüketmeye başlayabilirsiniz.
Çiçek Sirkeleri
Lavanta, mürver, hatta ıhlamur çiçeklerinden de tıpkı otlarda olduğu gibi sirke yapmak mümkün. Bunu nerede kullanırız derseniz et marine ederken de salatalarda da enteresan bir ters köşe yapıyor, aklımızda olsun.
Sirke Anası
Sirke anası doğal sirke yaparken başarılı olursanız oluşan yuvarlak jölemsi parçalardır. İngilizcede de “mother of vinegar” olarak geçer.
Sirke oluşurken aslen önce meyve suyu alkollenir. Hatta bu sebepten batı literatüründe sirke, şarap bulunduğundan 10 gün sonra keşfedilmiştir diye anlatırlar. Alkol oranı yükseldikçe üstünde bir katman oluşur. Bu kaymak gibi katman asetik asit bakterileri içerir. Hatta sirke sineği bu mayalanmada aktif rol oynar der eskiler. Bu bakteriler alkolü asetik asite dönüştürürler. Dönüştürdükçe de kalınlaşır. Bu şekilde oluşum bir buçuk, iki ayı alır ama biliyoruz ki yavaş oluşan her şeyde ayrı bir güzellik vardır. Zaman geçtikçe bu yüzeydeki tabaka dibe çökmeye başlar. Hatta sirkenin oluştuğunun göstergesidir.
Sirke anası sirkenin kontrollü oluşmasını sağlayabilecek bir güzelliktir. Bir sonraki sirkeyi tıpkı mayalanan yoğurdun geliştiği gibi birçok bakımdan geliştirir. Meyvenin cinsine ve rengine göre tipi farklı olabilir ama üzüm sirkesinin anasını elma sirkesi yaparken de kullanabilirsiniz.
Yuvarlak jölemsi sirke anası deniz anasına benziyor. Deniz anasının sirke anasından bu ismi aldığını düşünüyorum. Form olarak çok benzeyen bu iki varlıkta sirke anası sirkeliğe analık yapmakla beraber denizin denize nasıl bir analık yaptığını tam kestirebilmiş değilim.
