Bu hafta içi bahar dolu, umut dolu bir yazı yazmak istedim. “Bakarsan bağ olur”a kanıt avokadodan bahsetmek istiyorum. Dünyada ticari değeri olan 150 çeşit meyveden 90'ını halihazırda yetiştiren bu bereketli topraklarda nasıl yakın tarihte bile idealist insanlar sayesinde avokado yetiştirilmeye başlandığını ve adım adım genişlediğinin hikayesi..
BATEM (Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü) 69-83 yılları arasında Antalya ve Alanya'da avokado yetiştirmeyi dener ve araştırır. Fuerte, Hass, Bacon ve Zutano olmak üzere, dört önemli ticari çeşiti getir ve denemelere başlar. Becerir, yetiştirir. O dönemlerde en yaygın mecranın radyo olduğunu düşünürsek bu çabanın ne kadar öngörülü ve hatta hayalperest gözüktüğünü düşünebilirsiniz. Yavaş yavaş başlayan üretim 1997 yılında 225 tona çıkar. 2015 yılında bu üretim 1850 tona çıkmış durumda. Dünya genelinde 4 milyon ton üretildiğini düşünürsek daha yolun başında olmamıza rağmen bereketli Anadolu topraklarının çok lezzetli avokadolar yetiştirebildiğini, bunların da tanesi 3-4 TL’den manavlarda yaygın olarak satıldığını söyleyebiliriz. Bizim üstümüze düşen aldığımız avokadonun yerli olduğundan emin olmak, eğer değilse almamak ve marketlerden bunu talep etmek...
Avokado meyvesini yetiştirmek o kadar zor değil. Fidan dikimleri genelde mart ve nisan aylarında yapılıyor. Hasat ise kasımda başlıyor, türüne ve çeşidine göre haziran ayına kadar sürebiliyor. Dalından koparmadıkça olgunlaşmama özelliği sayesinde bir ağaçta bir evvelki yılın meyvesi ile yenisi bir arada olabiliyor. Ticari açıdan 2.000 TL harcanan iyi bakılan bir bahçenin 10.000 TL geri dönüşü olabileceğini söylüyorlar.
Avokado için faydalı bilgiler
1) Avokadoyu soyarken önce etrafında bıçağı bir tur gezdirin, sonra bir elinizle sağa öbür elinizle sola çevirerek açın, ortasındaki çekirdeği ise bıçağı çekirdeğe sert saplayıp azıcık çevirerek çıkartabilirsiniz.
2) Avokado dalında olgunlaşmaz bekleyerek olgunlaşır, dolayısı ile tıpkı Trabzon hurması gibi sert alıp evde olgunlaşması gerekir. Olgunlaşmadan yerseniz tadı bir şeye benzemez. Türkiye'de bu şekilde deneyip avokadoya dudak büken insan sayısı tahmininizden çok daha yüksektir.
3) Beni yeme, beni yeme, yeme, şimdi yiyebilirsin, geç kaldın.. Avokadonun tam olgun olma süresi ve sonra hızla kötülemesi ile meşhurdur. Olgunlaşma süresini kısaltmak için pirincin içine koyup, gazete kağıdına sarıp kaloriferin yanına koyabilirsiniz. Buzdolabı, muzunki kadar olmasa da avokadoyu kötüleşmesi için teşvik eder.
4) Avokadonuzun yarısını yediniz, kalan kısmının üzerine yediğiniz kısmın kabuklarını kapatırsanız ve bunu hızla yaparsanız çok daha uzun süre dayanır.
5) Siz de avokado yetiştirebilirsiniz. Nasıl mı? Çekirdeğinin etrafına 3 tane kürdan saplayıp altı suya gelecek şekilde yerleştirin. Su azaldıkça ekleyin, yavaş yavaş yarılıp kök atacak, iyice kök uzandığında 0 derecenin altına düşmeyen bir yere ekin. Ağacı yavaş yavaş büyüyecek ve cinsine göre değişmekle beraber 7 yıl içinde meyve verecektir.
Avokado, Ton balığı Salata
Bu tarifim iki kişinin sağlıklı ve hafif bir öğlen yemeği olabilir. Önümüz yaz dikkat edenler için light ton balığı ile şiddetle tavsiye ederim.
240 gr ton balığının yağını iyice süzüp geniş bir kaseye koyun.Olgunlaşmış avokadonun içinden kaşıkla 3’te 2’sini alın. Avokado yumuşadığı için kaşıkla kolayca sıyırabileceksiniz. Bunu yaparken tek seferde tümünü değil kaşık kaşık alırsanız ayrıca avokadoyu doğramanıza da gerek kalmaz.
Kaseye avokadoları ekledikten sonra üzerine 1 çay kaşığı karabiber ve ince ince doğranmış 6 dal frenk soğanını ekleyin. Tümünü karıştırın ama arada büyük parçalar da kalsın hafif ve efsane lezzetli salatanız hazır. Bu çok basit karışımın ne kadar lezzetli olduğunu anlatamam.
Avokadolu Çırpılmış Yumurta
Çırpılmış yumurta namı değer scrambled eggs'i yapmanın çeşitli yolları var. Ama otellerde çırpılmış yumurta diye büfelerde olan suyunu bırakmış olanlar değil gerçek bir lezzet şöleni olanlardan bahsetmekteyim. İşte onu yapmanın en basit yöntemini göstermek istiyorum.
4 yumurtayı ve 3 çorba kaşığı kremayı iyice birbirlerine geçecek kadar çırpın. İçerisine çok az tuz ekleyin. Tavanızı açın 1 çorba kaşığı zeytinyağı koyun. Yumurta karışımını tencereye döküp altı hafif tencereyle dağlandığı zaman spatula ile dibini sıyırın.
Bunu devamlı yaparak cıvık kıvamlı ve çok katmanlı bir karşım elde edeceksiniz. 1 dakikada yumurta zaten kendini toplayacak, 1 dakika daha pişirmeliyim dediğinizde ocaktan alın ve tavanın ısısı ile devam edin. Burada en önemlisi yumurtanın ipeksi dokusunu kaybetmemesi.. Çok fazla kurutmadan çırpılmış yumurtayı tavadan alın ve kızarmış bir büyük dilim ekşi maya ekmeğin üzerine yayın. Yumurtanın üzerine pul biber, karabiber ve kıyılmış yeşil soğan serpin. Yeşil soğanı çok fazla koymayın, tadını çok değiştirmesin sadece hoş bir eşlikçi olsun. İnce ince dilimlediğiniz yarım avokadoyu, azıcık tuzlayın ve taze zeytinyağı ekleyin, yumurtanın yumuşaklığı ile avokadonun birleşimi efsane olacak.
Avokadolu, roka pestolu, peynirli tost
Çeyrek bağ rokayı, 1 diş sarımsağı, 6 çorba kaşığı zeytinyağını, yarımşar çay kaşığı tuz ve karabiberi mutfak robotuna koyun. 1 avuç yer fıstığından 6-7 tane ayırıp kalanını da robota ekleyin. Tüm malzemeler iyice kaynaşana kadar robotu çalıştırın. Yalnız rokaların acı olmamasına dikkat edin.
Tost makinesini açıp ısıtmaya başlayın. 2 büyük dilim ekşi maya ekmeği de eğer yumuşaksaa tost makinesinde kıtırdatın. 1,5 boğum dil peynirini tel tel ayırın ve 1 avokadoyu ince ince dilimleyin. Isınmış ekmeklerin üzerlerine roka pestoyu paylaştırıp sürün.
Bir ekmeğin üzerine dil peynirlerinin yarısını dizin.
Onun da üzerine avokado dilimlerini yerleştirip ayırdığınız yer fıstıklarını serpin.
Yarımşar çay kaşığı tuz ve karabiberi serpin. Kalan peynirleri de yerleştirip diğer ekmeği üzerine kapatın.
Peynirleri yerleştirirken çok düzenli ve bastırarak koymayın. Biraz rahat, dağınık koyarsanız daha güzel eriyecektir. Tostu bu haliyle makinede 3-4 dakika, üzeri güzelce kahverengileşip peynirler eriyene kadar pişirin. 1-2 dakikanın sonunda üzerinde çatala taktığınız tereyağını da gezdirirseniz değmeyin keyfinize.
